Preguntas Frecuentes

O recoñecemento da situación de dependencia dá acceso aos seguintes servizos e prestacións.
- Servizos de prevención das situacións de dependencia.
- Servizos de promoción da autonomía persoal.
- Servizo de Teleasistencia.
- Servizo de axuda a domicilio.
- Servizo de centro de día e de noite.
- Servizo de atención residencial.
- Prestación económica vinculada ao servizo.
- Prestación económica para coidados na contorna familiar e apoio a coidadores non profesionais.
- Prestación económica de asistencia persoal.
É importante ter en conta que, en xeral, todos os servizos e prestacións son incompatibles entre si,
salvo no caso dos servizos de prevención e promoción da autonomía persoal, o servizo de teleasistencia
e os servizos de axuda a domicilio e atención diúrna

Despois da educación obrigatoria, o voso fillo ou filla pode continuar formándose
para conseguir habilidades e competencias laborais.
Se non ten o título da ESO pode acceder a:
- Educación de persoas adultas.
- Programas formativos profesionais.
- Programas de orientación, formación e inserción laboral que realizan asociacións e entidades privadas.
- Cursos sobre temas variados para obter cualificacións e certificados profesionais de Nivel I que realizan distintas entidades e empresas.
Se ten o título da ESO pode acceder a:
- Programas formativos profesionais de Grao Medio.
Hai un 5% de prazas reservadas a alumnado con discapacidade en Bacharelato.
Tamén pode acceder a:
- Programas universitarios de formación para o emprego de mozos con discapacidade intelectual, do desenvolvemento e/o do espectro do autismo.
- Cursos de cualificación profesional que ofrecen distintas entidades e empresas (certificados de profesionalidade).

Dos 14 anos en diante é o médico de atención primaria (ou de familia) quen fai a valoración e se o cre axeitado,
deriva a algún ou varios dos seguintes servizos:
Servizo de Saúde Mental Infanto Xuvenil, Servizo de Saúde Mental ou Neuroloxía.
Os servizos de saúde mental están compostos por equipos multidisciplinares, con profesionais de diferentes áreas: medicina, psicoloxía, enfermería ou traballo social.
Se o neno, nena ou adolescente ten menos de 18 anos atenderanlle no Servizo de Saúde Mental Infanto Xuvenil.
Se ten máis de 18 anos, atenderanlle no Servizo de Saúde Mental.

Estes servizos ofrecen atención especializada e integral ás persoas con problemas de saúde mental.

O sevizo de Neuroloxía: é a especialidade médica que estuda e trataa estrutura, función e desenvolvemento do sistema nervioso(central, periférico e autónomo) e muscular.
As causas máis frecuentes de consulta son: epilepsia,trastornos cognitivos, alteracións de conduta ou
sospeita de discapacidade.

A etapa infantil vai desde os 0 ata os 14 anos. Salvo que a derivación realícese desde o hospital no nacemento é o pediatra quen fai a valoración inicial e se o cre necesario, pode derivar ao teu fillo ou filla a algún ou varios
dos seguintes servizos:
- Neuropediatría
É a especialidade médica que estuda e trata os problemas do sistema nervioso durante o seu desenvolvemento:
a estrutura, función e desenvolvemento dos sistemas nerviosos centrais e neuromuscular.
As causas máis frecuentes de consulta son: epilepsia, problemas de aprendizaxe, alteracións de conduta,
dores de cabeza ou sospeita de discapacidade.

- Servizo de Atención temperá:
É un servizo destinado á prevención, a detección precoz, o diagnóstico e a atención das alteracións do desenvolvemento dos nenos e nenas entre 0 e 42 meses ou os maiores desta idade que non estean escolarizados.
O seu obxectivo é potenciar as capacidades para evitar ou minimizar a posible discapacidade,
promover o correcto desenvolvemento e fomentar a autonomía persoal.
Pode derivar a este servizo o pediatra de atención primaria,un médico especialista do Servizo Cántabro de Saúde, un profesional dos servizos sociais (p.e.: traballador social)
ou de servizos educativos (p.e.: orientador).

- Servizo de Saúde Mental Infanto Xuvenil:
Están compostos por equipos multidisciplinares, con profesionais de diferentes áreas: medicina, psicoloxía,
enfermería ou traballo social. Desenvolven actuacións ambulatorias (consultas) e hospitalarias (ingresos).
Atenden a nenos e adolescentes con dificultades ou problemas psíquicos
(p.e.: alteracións de comportamento graves)

Proporcionar á persoa con discapacidade, apoio, protección e defensa dos seus dereitos e intereses, acolléndoa, escoitándoa, respectándoa e acompañándoa na súa traxectoria vital, para mellorar a súa calidade de vida e o fomento da súa autonomía e inclusión social.

Cando a persoa ou a familia solicita apoio para:
• Valorar e tomar algunhas decisións que afectan á vida da persoa.
• Exercer os seus dereitos e as súas obrigacións.
• Protexer e defender os seus dereitos e intereses.

En moitas ocasións as necesidades educativas especiais identifícanse cando o neno ou nena comeza a etapa escolar ou nos primeiros cursos.
Nos casos nos que o centro escolar detecte as NEE o centro ou o equipo de orientación poñerase en contacto convosco para realizar unha valoración psicopedagóxica do voso fillo ou filla e así poder tomar decisións.

É importante que coñezades o plan de apoios do voso fillo ou filla.
Se non participastes na elaboración do plan, podedes consultarlle ao orientador ou orientadora do centro por el.
Tedes dereito a:
- Coñecer as horas específicas de apoio que ten.
- Estar informado sobre o seguimento do titor/a e dos especialistas (p.e.: PT e Ao)/Ao).
- Saber se vai saír da aula para recibir apoio.
- Coñecer como van avaliar o seu progreso.
- Que vos expliquen como pode participar a vosa familia para reforzar os apoios da escola.
Etc.

É importante visitar distintos centros.
Cando visitedes os centros podedes fixarvos en:
- O compromiso do centro coa diversidade do alumnado.
- Que proxecto educativo ten.
- O número de alumnos.
- Se realizan actividades de participación na comunidade.
- Se está preto do voso domicilio, se está ben comunicado ou hai diferentes opcións de transporte público.
- O persoal co que conta: profesores, profesores de apoio ou especialistas (Pedagoxía terapéutica ou Audición e Linguaxe), número de orientadores etc.
- As experiencias anteriores que tiveron con alumnos/as con NEE.
- Se traballan a sensibilización cara ao alumnado con necesidades diferentes e cara ás súas familias,
a tolerancia e o respecto cara aos demais.
- Que tipo de xornada teñen: continua ou partida.
- Se hai transporte adaptado ou comedor.
- Se as instalacións son accesibles e están adaptadas a nivel físico e cognitivo.
- Se o voso fillo ou filla pode participar nas actividades extraescolares e se contará con apoio para facelo.
- Como podedes asociarvos á Asociación de Nais e Pais (AMPA),
que tipo de actividades organiza, que apoios podedes recibir etc.

Tamén podedes preguntar a outras familias de persoas con discapacidade ou informarvos en:
- A Consellería de Educación.
- O Equipo de Atención Temperá.
- Os Servizos de orientación educativa.
- Escolas infantís .
Podedes solicitar praza para o voso fillo ou filla no centro que elixades, dentro da modalidade educativa
que se reflicta no ditame da escolarización.
Se ten necesidades educativas especiais é a comisión de escolarización a que determina o centro,
tendo en conta os apoios que require, o número de alumnado con necesidades educativas matriculado e outras circunstancias.

Planificar é construír o futuro é imaxinar e visibilizar como nos gustaría que fose nosa vida e organizar os pasos que daremos para conseguilo.
Planificar:
- Axuda a prepararnos emocionalmente para os cambios do futuro e achéganos seguridade e confianza.
- Reduce o estrés da familia e axuda a vivir mellor o presente.
- Facilita descubrir apoios e oportunidades (que papel poden ter as persoas que viven preto, que servizos
e apoios existen nas organizacións etc.)/ etc.).
- Fai prever os pasos que podemos dar para construír o futuro que desexamos para a persoa con discapacidade e para o resto da familia.
Planificar en familia implica:
- Acordar xuntos como queremos que sexa a nosa vida, como imos apoiar ao noso familiar con discapacidade e cal vai ser o noso papel e o doutros familiares.
- Dedicar tempo a falar sobre os desexos de todos os membros da familia, con especial sensibilidade cara á persoa con discapacidade.

Algúns consellos para planificar o futuro en familia:
- Busca información sobre recursos ou servizos dispoñibles na túa comunidade autónoma.
- Podes falar connosco, coa traballadora social do teu centro de saúde, concello ou asociación ou falar con outras familias que pasasen por unha situación similar á vosa.
- Non deixes de lado o teu propio futuro, necesidades, expectativas e metas persoais.
- Busca tempo para ti, para coidarte, gozar e descansar.
Facelo axudarache a reactivarche e sentirche mellor.
- Podes contar con apoio de servizos de conciliación ou compartir experiencias e apoio doutros familiares
(pais, nais, irmáns e irmás, avós e avoas…).
- Tes un papel protagonista no desenvolvemento das capacidades do teu fillo ou filla.
- Anímalle e apóialle para que tome decisións, por pequenas que sexan, e faille partícipe dos plans familiares.
- Comparte as responsabilidades e as tarefas familiares porque a sobrecarga non é unha boa aliada.
- Podes compartir os teus sentimentos, inquietudes e desexos con outras persoas.

É importante que coñezades o plan de apoios do voso fillo ou filla.
Se non participastes na elaboración do plan, podedes consultarlle ao orientador ou orientadora do centro por el.
Tedes dereito a:
- Coñecer as horas específicas de apoio que ten.
- Estar informado sobre o seguimento do titor/a e dos especialistas (p.e.: PT e Ao)/Ao).
- Saber se vai saír da aula para recibir apoio.
- Coñecer como van avaliar o seu progreso.
- Que vos expliquen como pode participar a vosa familia para reforzar os apoios da escola.
Etc.

É necesario ter recoñecida a situación de dependencia.
Se o voso fillo ou filla non ten recoñecida a situación de dependencia podedes solicitala.
Se ten recoñecida a dependencia, dependendo do servizo ao que se queira acceder,é necesario realizar unha revisión do PIA (Programa Individual de Atención á Dependencia) a través dos Servizos Sociais.
É recomendable facelo con suficiente antelación para poder acceder á praza cando chegue o momento.
Este trámite tarda máis de 6 meses.
Se non obtén praza pública no centro e servizo desexado, podedes optar por unha praza privada
solicitando unha Prestación Vinculada ao Servizo (PVS). Este prestación financia os gastos do servizo elixido
e varía en función do grao de discapacidade.
A PVS débese entregar no centro ao que asiste.

A modalidade educativa determínase no ditame de escolarización que é un documento oficial con carácter xurídico que:
- Certifica que un neno ou nena presenta NEE.
- Especifica cales son esas NEE.
- Ditamina cales son os recursos humanos e materiais extraordinarios que necesita.
- Propón á administración educativa a modalidade de escolarización máis adecuada.

O ditame de escolarización é o conxunto de dous informes:
- Un Informe Técnico: elaborado por un orientador ou orientadora que avalía as necesidades educativas do alumno e propón onde debe ser escolarizado e que recursos vai necesitar.
- Un informe de inspección educativa facendo a proposta concreta de escolarización.
O ditame de escolarización é competencia dos orientadores.
O informe de avaliación psicopedagóxica e o ditame de escolarización son dous documentos diferentes.
O informe de avaliación psicopedagógicaes o informe que recolle e analiza
toda a información relevante do neno ou nena:a súa historia persoal e escolar, os seus datos médicos,
información do contexto familiar e escolar, o proceso de diagnóstico clínico, se se realizou;
e explica o procedemento para determinar segundo as necesidades educativas dun alumno.

Se non estades de acordo con o ditame de escolarización, podedes presentar un recurso no prazo dun mes desde a recepción da resolución.
Lembrade que tedes dereito a:
- Acudir ás entrevistas.
- Preguntar ao orientador ou orientadora que apoios exponse, que currículo vai seguir o voso fillo ou filla, ou que vantaxes e inconvenientes teñen as opcións que vos expón.
- Achegar información que sexa útil para a súa escolarización.
- Asinar o informe técnico.
- Solicitar unha copia do informe técnico e do ditame de escolarización.
- Solicitar a súa revisión no centro cando o creades necesario.
Achegar datos sobre o voso fillo ou filla: sobre o seu desenvolvemento,
intereses, comunicación, contorna, apoios, relaciones etc.

A persoa interesada ou o seu representante legal pode solicitalo presentando a documentación necesaria
na sede electrónica da Xunta de Galicia (https://sede.xunta.gal) a través dun formulario normalizado ( anexo I), ou presencialmente en calquera dos lugares e rexistros establecidos na normativa reguladora do procedemento administrativo común.

Para a tramitación deste procedemento as adminitraciones competentes comprobasen automaticamente os datos incluídos nos seguintes documentos en poder da Administración actuante ou elaborados polas Administracións públicas, agásPara a tramitación deste procedemento as adminitraciones competentes comprobasen automaticamente os datos incluídos nos seguintes documentos en poder da Administración que a persoa interesada opóñase á súa consulta:

- DNI/NIE da persoa solicitante

- DNI/NIE da persoa representante

- Certificado de residencia da persoa solicitante

- Certificado da renda da persoa solicitante (IRPF)

- Pensións e/o prestacións sociais percibidas

- Historia Social Única

- Demandante de emprego, se é o caso.

- Historia Clínica do SERGAS (Presentar anexo II unicamente se se opón á consulta ou non dispón de Historia Clínica do Sergas).

2. No caso de que as persoas interesadas opóñanse á consulta, deberán indicalo na casa correspondente do formulario e achegar os documentos.

Unha vez presentada a solicitude, un profesional sociosanitario con formación específica na aplicación
do Baremo de Valoración da Situación de Dependencia (BVD), realizará a valoración no voso domicilio
e terá en conta a saúde do teu fillo ou filla, a contorna no que vive e as axudas técnicas, órtesis (férula, corpiño, persoal etc.)/ etc.) e prótese (de cadeira, de xeonllo, dental etc.)/ etc.) prescritas.
No momento da valoración pódense achegar informes de saúde de especialistas e de atención primaria.
Tamén se poden achegar informes sociais ou doutros profesionais.
Nun prazo máximo de 6 meses recibiredes unha carta coa resolución da situación de dependencia
e o Programa Individual de Atención (PIA).
O PIA é un documento que indica os recursos,servizos ou prestacións económicas asignadas.

A necesidade dos apoios (persoais e materiais) determínase no informe psicopedagóxico.
Os apoios máis habituais son:
- Adaptacións de acceso ao currículo educativo.
- Adaptacións curriculares significativas e non significativas.
- Flexibilización da duración da etapa.
- Programas específicos de reforzo e/o acompañamento.
- Axudas técnicas.
- Apoio especializado de pedagoxía terapéutica.
- Apoio especializado de audición e linguaxe.
- Apoio especializado dun técnico en interpretación
de linguaxe de signos (TILSE).
- Apoio especializado dun técnico sociosanitario.
- Fisioterapia.
No caso do apoio especializado en fisioterapia e do técnico sociosanitario é necesario unha avaliación psicopedagóxica que indique a necesidade do recurso persoal específico.
É o centro educativo o que realiza a petición á Consellería de Educación.

• Información e asesoramento:
Informan sobre temas relacionados coas medidas de apoio, como prestar eses apoios e os servizos que ofrecen.
• Servizos de apoio para o exercicio da capacidade xurídica:
Asesoramento e apoio legal, como apoio para administrar os bens, rendas e patrimonios, ou a comparecencia #ante os xulgados.
• Apoio persoal continuado:
En temas de saúde, relacións sociais, comunicación familiar, trámites, compras, coordinación con profesionais dos centros ou recursos nos que vive e participa a persoa.
• Xestión e administración económica e financeira do patrimonio de cada persoa apoiada:
Inventarios e rendicións de contas, declaracións anuais, pensións, renda e xestión de seguros privados.
• Servizo de planificación da transición do apoio:
Comprométense coa persoa con discapacidade, para que cando a súa familia ou os seus apoios naturais falten, conte cos apoios que necesite.
• Voluntariado:
Promove a participación de persoas voluntarias que cren un vínculo activo e duradeiro no tempo coa persoa con discapacidade.

O certificado de discapacidade e o recoñecemento da situación de dependencia non son o mesmo.
Para a solicitude do recoñecemento da situación de dependencia non é necesario ter o certificado do grao de discapacidade, aínda que si é recomendable.
E o certificado do grao de discapacidade non dá acceso aos servizos e prestacións da Lei de Dependencia.

Liber. é a Asociación de entidades de apoio á toma de decisións referente en España.
Forma parte de Plena inclusión e na súa páxina web podes atopar todas as organizacións que forman parte.
https://www.asociacionliber.org/red-de-entidades/

A situación de dependencia pódese revisar cando se produciu un cambio de situación (p.e.: mellora ou empeoramento) ou de contorna (p.e.: cambio de domicilio ou da situación económica)
e pasasen polo menos 6 meses desde que se realizou a anterior valoración.
Xunto ao modelo de solicitude de revisión do grao de dependencia hai que presentar un informe de saúde actualizado.

O grao de discapacidade pódese revisar
dous anos despois da última resolución,
cando se produciu un cambio de situación
(agravamento ou melloría)
e acompáñese dos informes que acrediten o cambio.
Tamén se pode revisar o grao de discapacidade
se ten un prazo de validez determinado,
sempre que falten menos de tres meses do cumprimento.

En ocasións a discapacidade detéctase desde o nacemento, como, por exemplo,
no caso da Síndrome de Down ou a parálise cerebral.
Nestes casos desde o hospital derivaranvos ao Servizo de Atención Temperá
e ao profesional médico especialista correspondente, xeralmente o/a neuropediatra.
Con todo, en moitas ocasións a discapacidade intelectual ou do desenvolvemento,
non se detecta ata o período preescolar ou escolar.
Se detectas un síntoma de alerta no desenvolvemento do teu fillo ou filla,
acode ao seu pediatra se é menor de 14 anos, ou ao seu médico de familia se ten máis de 14 anos.
O pediatra ou médico de atención primaria (ou de familia), derivará ao teu fillo ou filla á consulta médica especialista para realizar o diagnóstico (p.e.: neuropediatra, neuroloxía, …).

A calidade de vida das persoas adultas está moi relacionada co emprego e o desenvolvemento de competencias profesionais,e coa participación social.
O emprego ademais de ser un dereito, é un medio para conseguir unha imaxe máis positiva e útil dun mesmo,
recoñecemento social, optimizar o tempo, pertencer a un grupo social, independencia económica e inclusión social.
Por iso é importante que haxa emprego nunhas condicións que permitan a autonomía e a independencia das persoas con discapacidade.

A través do Programa de apoio a familias desenvolvemos actividades como:

- INFORMACIÓN E ORIENTACIÓN
Unha das tarefas máis difíciles que che podes atopar cando tes un familiar con discapacidade é a de recompilar toda a información relativa á mesma. En FADEMGA e en cada unha das nosas entidades federadas, hai servizos que poden informarche sobre os recursos que existen para o teu familiar con discapacidade e para outros membros da túa familia.

No caso da Federación, podes solicitarnos información por teléfono (981 51 96 50) a través desta páxina web (no apartado "Contacta"), ou solicitando unha entrevista co profesional responsable de Apoio a Familias (familias@fademga.org)

- APOIO EMOCIONAL
Algunhas familias poden necesitar apoio emocional para afrontar os cambios que están a vivir co seu familiar con discapacidade. Non todas as persoas están preparadas para asumir e entender o que a discapacidade conleva, nin teñen a enerxía que supón reorganizarse para atender todas as necesidades do seu familiar con discapacidade.
Desde FADEMGA Plena inclusión ofrecemos apoio a través de grupos formados por familiares que se reúnen periodicamente para intercambiar experiencias, axudarse mutuamente e fomentar as relacións entre familias, por exemplo, o noso grupo de herman@s e cuñad@s.
Se tes interese en participar ou en que alguén da túa familia participe nun deles, @contáctar en areasocial@fademga.org

- FORMACIÓN A FAMILIARES
Acompañar ao teu familiar con discapacidade a longo do seu ciclo vital pode requirirche formación e habilidades novas. Desde FADEMGA organizamos periodicamente encontros, charlas e talleres dirixidos a familiares que poden resultarche de interese. A través das nosas redes sociais informámosche puntualmente de cada actividade!

- CONCICLIACIÓN E RESPIRO
Atender a un familiar con discapacidade pode conlevar unha gran cantidade de tempo e moita dispoñibilidade. Actualmente o ritmo de vida acelerouse e é habitual que xere cansazo e #estrés. En FADEMGA contamos cun servizo de respiro familiar para facilitar a conciliación así como para ofrecer aos familiares coidadores un tempo que poden dedicar a si mesmos. Se desexas máis información sobre este servizo, podes escribirnos a familias@fademga.org

- ÁREA SOCIAL
Na Federación contamos cunha serie de programas de atención a persoas con discapacidade intelectual, cos que queremos chegar a todas as realidades. Podes coñecer estes programas a través desta web, entrando no apartado de "Proxectos / Apoio a persoas con discapacidade intelectual". Ente eles cabe destacar o programa de atención a mulleres, programa de exclusión social, de saúde mental, accesibilidade...

A maioría das persoas con discapacidade intelectual e do desenvolvemento
poden levar unha vida bastante independente se contan con apoio.
O nivel de apoio é diferente para cada persoa, por exemplo, unha persoa pode necesitar apoio puntual
para facer unha xestión ou conseguir un traballo ou pode necesitar atención e apoio constante
en todos os aspectos da súa vida.
As persoas con discapacidade intelectual con grandes necesidades de apoio ou discapacidade múltiple
seguramente necesitarán máis atención e apoio en áreas como a mobilidade, o coidado persoal
(asearse, vestirse, comer etc.)/ etc.) ou a comunicación.

En función das necesidades do voso fillo ou filla existen diferentes posibilidades.
Para valorar as opcións e tomar unha decisión podedes:
- Preguntar ao voso fillo ou filla que gustaríalle facer no futuro, en que lle gustaría traballar…
- Sempre que sexa posible a decisión debe tomala el ou ela, co consello da súa familia e as persoas que mellor lle coñecen.
- Reflexionar en familia sobre os seus intereses, capacidades e opcións.
- Consultar a outras persoas que o coñecen ben (familiares, profesionais, amigos e persoas próximas).
- Buscar información sobre as opcións que existen ou coñecedes no voso pobo ou cidade.
- Ter en conta os medios de transporte dispoñibles e valorar as súas posibilidades de uso.
- Desde o centro no que o voso familiar estivo escolarizado, poden facilitarvos información sobre as diferentes opcións educativas, laborais, ocupacionais, asistenciais etc.

Tamén podedes preguntar na nosa federación ou mesmo podedes falar con outras familias de persoas con discapacidade.

A dependencia é o estado en que se atopan
as persoas que por idade, enfermidade ou discapacidade,
necesitan do apoio doutra persoa
para realizar as actividades básicas da vida diaria
como: asearse, vestirse, comer ou participar na comunidade.
A Lei 39/2006, do 14 de decembro,
de Promoción da Autonomía Persoal
e Atención ás persoas en situación de dependencia,
máis coñecida como “lei de dependencia”,
recoñece aos cidadáns
o dereito á promoción da autonomía persoal
e a atención ás persoas dependentes.

Chamamos "discapacidade do desenvolvemento" a aquelas discapacidades que se orixinan antes dos 22 anos. Implican limitacións en áreas relevantes da vida como a linguaxe, a mobilidade, a aprendizaxe, o autocuidado e a vida independente.

As discapacidades do desenvolvemento engloban unha serie de condicións como:

- A propia discapacidade intelectual.
- Os trastornos do espectro de autismo (TEA)
- A parálise cerebral.
- Outras situacións estreitamente relacionadas coa discapacidade intelectual.

Todas estas circunstancias requiren de apoios similares aos que se ofrecen a persoas con discapacidade intelectual. Por iso, moitas das nosas entidades tamén ofrecen apoio a persoas con trastornos do espectro de autismo ou parálise cerebral, por exemplo.

A discapacidade intelectual é unha limitación do funcionamento intelectual e da conduta adaptativa, en temas como os conceptos, as relacións sociais ou a prácticas. Por exemplo: cústache adaptarte aos cambios que ocorren na túa familia, no traballo ou no mundo.
Todo isto ocorre antes dos 22 anos.

Despois da valoración médica ou multidisciplinar daranvos un informe coa diagnose.
Se o diagnose implica discapacidade podedes solicitar o certificado de discapacidade.
Poñer un nome ao que lle pasa ao teu fillo ou filla é un paso adiante, imaxina o diagnóstico como unha chave a diferentes opcións e solucións!
Ao principio recibirás moita información, pero tenta tomalo con calma.
Pregunta todo o que precises, tanto aos profesionais como a outros familiares con fillos con discapacidade.
Ten presente que non todos os casos son iguais, mesmo coa mesma diagnose o desenvolvemento pode variar, tenta non pensar en límites.
Seguramente agora te enfrontes a moitas emocións: medo, incerteza… que son completamente normais.
Para manexalas podes:
- Apoiarte na familia e en seres queridos.
- Quedar con persoas que che fagan sentir ben e escoiten.
- Facer cousas que che gusten.
- Buscar consello noutras familias.
- Buscar información, orientación e asesoramento profesional.
- Na nosa federación podemos orientarte sobre os primeiros pasos a dar.
- Tamén podes pedir cita co traballador social do teu concello, hospital ou centro de saúde de referencia.
- Familiarizarte coa papelada e a organización (podes ter unha caixa, arquivador ou cartafol onde gardar todos os informes, documentación etc.)
Aos poucos descubrirás que hai moitos recursos ao teu alcance para mellorar a vosa calidade de vida familiar.

O primeiro que debes saber é que xa estás no camiño correcto, buscar información é un bo comezo.

O máis importante neste momento é resolver as primeiras dúbidas, así que tentaremos guiarche pola dirección adecuada.

A discapacidade intelectual diagnostícase cando se cumpren 3 criterios:

- Ter un funcionamento intelectual inferior a 70 puntos de Cociente Intelectual, medido por determinadas probas de intelixencia.
- Ter limitacións nas habilidades para adaptarse á vida corrente (linguaxe, mobilidade, aprendizaxe, autocoidado, vida independente), que tamén debe ser medido por determinadas probas e
- Que o anterior prodúzase antes dos 18 anos de vida.

Se sospeitas que un familiar pode ter algunha limitación no seu desenvolvemento, por favor fala co seu pediatra ou médico para que lle realice unha avaliación. Canto máis cedo se detecten os síntomas, máis posibilidades dámoslles aos nosos familiares de alcanzar un desenvolvemento óptimo e estarémoslles brindando a oportunidade dunha inclusión familiar, educativa e social.

Debes saber que este diagnóstico non é unha etiqueta á que haxa que temer, é unha ferramenta que nos vai a axudar a elixir os mellores apoios e estratexias para conseguir que o teu familiar alcance o seu máximo potencial, pois cos apoios adecuados unha persoa con discapacidade intelectual mellora no seu funcionamento e o seu axuste ao contexto social, físico e cultural no que vive.

Se precisas máis información, podes chamarnos ao 981 51 96 50 ou escribirnos a fademga@fademga.org

Prestan apoios ás persoas con discapacidade intelectual ou do desenvolvemento maiores de idade no exercicio da súa capacidade xurídica.
• Responden as demandas de cada persoa con discapacidade exercendo a figura de apoio na toma de decisións que se lles asigne.
Poden ser medidas xurídicas ou voluntarias de apoio.
• Acompañan á persoa con discapacidade no seu proxecto de vida, de maneira personalizada e segundo a súa vontade, desexos e preferencias.
• Orientan e asesoran ás familias e redes de apoio das persoas con discapacidade.

O grao de dependencia pode ser Grao I, Grao II ou Grao III.
- Dependencia moderada (Grao I):
Necesidade de apoio intermitente ou limitado.
Se a persoa necesita apoio polo menos unha vez ao día para realizar certas actividades básicas da vida diaria:
asearse, comer, ir a cómpraa etc.
- Dependencia severa (Grao II):
Necesidade de apoio intermitente extenso.
Se a persoa necesita axuda dúas ou tres veces ao día para realizar varias actividades básicas da vida diaria, pero non necesita o apoio permanente doutra persoa.
- Gran dependencia (Grao III)
Necesidades de apoio xeneralizado.
Se a persoa necesita axuda varias veces ao día ou cando teña unha perda total de autonomía física,
mental, intelectual ou sensorial e necesita o apoio indispensable e continuo doutra persoa.

En cada etapa: infancia, mocidade e vellez, e dependendo das capacidades e necesidades do voso fillo ou filla
existen diferentes opcións e aspectos a ter en conta.
A educación é un servizo comunitario esencial, que debe garantir a igualdade de oportunidades e avanzar na loita contra a discriminación e a desigualdade.
A educación inclusiva é un dereito recollido no artigo 24 da Convención sobre os Dereitos das Persoas con Discapacidade e no Obxectivo 4 dos Obxectivos de Desenvolvemento Sostible.
Todos os nenos e nenas con discapacidade TEÑEN DEREITO a asistir e a aprender en aulas ordinarias, xunto a nenos e nenas que non teñen discapacidade.
Tamén teñen dereito a recibir todos os apoios que necesiten na escola e a que se realicen as adaptacións necesarias para a súa aprendizaxe.
O noso sistema educativo debe dispoñer dos medios necesarios para que todo o alumnado alcance o máximo desenvolvemento persoal, intelectual, social e emocional: recursos persoais, materiais, metodolóxicos etc.

Actualmente o noso sistema educativo contempla a escolarización do alumnado con necesidades educativas especiais nas diferentes etapas educativas en centros ordinarios e en centros de educación especial.
Para iso, contan con medidas organizativas e curriculares, e programas e servizos específicos
(reforzo, adaptación curricular, aulas de educación especial, Centros de Recursos para a Educación Especial (CRE) etc.)/ etc.).

EMPREGO ORDINARIO:
As persoas con discapacidade intelectual e do desenvolvemento poden utilizar as vías habituais para acceder a un emprego ordinario.
Para facilitar o seu acceso existen:
- Servizos de intermediación laboral:
-Realizan actividades de asesoramento laboral e ofrecen ofertas de emprego mediante o contacto con empresas.
O seu obxectivo é a capacitación e inserción laboral de persoas con discapacidade.
- Servizos de emprego con apoio:
- Son servizos de intermediación laboral.
- Inclúen o adestramento dentro do lugar de traballo e contan co apoio dun preparador laboral.
As empresas con 50 traballadores ou máis teñen que reservar o 2% dos postos de traballo para persoas con calquera discapacidade.
EMPREGO PÚBLICO:
As persoas con discapacidade intelectual poden acceder ao emprego público a través dunha oposición que convoca a administración pública (estatal, autonómica ou local).
Adóitanse ofertar prazas para postos de servizos xerais
(ordenanzas ou axudantes) destinadas a persoas con discapacidade intelectual cun grao igual ou superior ao 33%.
As administracións públicas deben reservar o 2% de prazas das convocatorias de emprego público para persoas con discapacidade intelectual.
No apartado EMPREGO PÚBLICO da nosa web tes toda a información.

En Fademga apoiamos ás persoas con discapacidade intelectual que queren conseguir un emprego na Administración Pública.
- Acompañamos e apoiamos ás persoas durante o tempo que dure a preparación do proceso selectivo para conseguir unha praza.
- E cando xa están a traballar: Orientamos ás súas familias.
Preparar unha oposición é duro, hai que estudar e ser constante. E a familia é un apoio moi importante para conseguilo.
- Colaboramos coa administración pública para que os procesos selectivos sexan accesibles.
Por exemplo, que os temarios e os exames adáptense a Lectura Fácil.
EMPREGO PROTEXIDO:
Son empresas deseñadas para que as persoas con discapacidade poidan traballar.
As opcións habituais son:
- Centros especiais de emprego:
- Contan con profesionais que velan pola continuidade epermanencia dos traballadores.
Analizan o posto de traballo,valoran as capacidades da persoa, desenvolven programas formativos
e teñen contacto coa contorna familiar e social da persoa.
A maioría das persoas que traballan nestes centros teñen discapacidade.
- Enclaves laborais:
É un traslado temporal dun grupo de traballadoresdun centro especial de emprego ás instalacións dunha empresa ordinaria.

XUBILACIÓN LABORAL:
A normativa regula a xubilación anticipada de traballadores con discapacidade.
As persoas con discapacidade intelectual e do desenvolvemento poden xubilarse de forma anticipada dependendo do grao de discapacidade e os anos cotizados á Seguridade Social.

As entidades de apoio á toma de decisións, substitúen ás fundacións tutelares.
Son entidades sen ánimo de lucro que prestan servizos de apoio ás persoas con discapacidade, preferentemente discapacidade intelectual ou do desenvolvemento (PDID), no exercicio da súa capacidade xurídica, partindo da súa vontade, desexos e preferencias.

Coñécense como entidades de apoio á capacidade xurídica.
A capacidade xurídica é a posibilidade que ten unha persoa de ser dona dos seus dereitos e obrigacións sen que ninguén tome decisións por ela.

Esta vontade maniféstase mediante un poder ou acta notarial, ou por unha resolución xudicial (sentenza), segundo a normativa do momento.

Actualmente esta normativa é a Lei 8/2021, pola que se reforma a lexislación civil e procesual para o apoio ás persoas con discapacidade no exercicio da súa capacidade xurídica.

Existen centros ordinarios e centros de educación especial.
De forma xeral proponse a escolarización en centro ordinario
cando as necesidades educativas especiais do voso fillo ou filla
poden ser atendidas cos recursos dos centros ordinarios.

A escolarización pode ser:
- En centro ordinario.
- En centro de educación especial.
- Combinada.
- Escolarización en centro ordinario:
O alumnado con NEE está incluído na aula ordinaria ou nunha aula de educación especial
nalgunha das seguintes opcións:
A tempo completo na aula ordinaria.
En tempos variables na aula ordinaria.
Nunha aula especifica de educación especial a tempo completo
- Escolarización en Centros de Educación Especial:
Son centros nos que se escolariza exclusivamente alumnado con NEE asociadas a discapacidade.
Proporcionan servizos, recursos e medidas non xeneralizables no sistema educativo ordinario (p.e.: fisioterapia, logopedia, actividades adaptadas etc.)/ etc.).
- Escolarización combinada:
Combina a escolarización entre un centro ordinario e un centro ou aula de educación especial,
alternando actividades nun e outro centro.
É unha modalidade de escolarización temporal e revisable

O certificado de discapacidade é un documento oficial que indica que unha persoa ten discapacidade.
Este documento ademais indica que grao (porcentaxe) de discapacidade ten.
O certificado dá acceso a diferentes prestacións sociais e económicas, apoios e axudas para persoas con discapacidade cun grao igual ou maior ao 33%.